انسان اساسا موجودی اجتماعی است و برای زندگی اش به ارتباط و سازگاری با محیط اطراف خود نیازمند است. اما گاهی می بینیم که در میان کودکان، نوجوانان و حتی بزرگسالان، افرادی هستند که به علل مختلف نمی توانند با محیط ارتباط م?ثر و مفیدی برقرار کنند. در این مقاله تلاش می کنیم به علل، ابعاد و در نهایت درمان این مشکل بپردازیم. . تعریف کمرویی . نشانه های کمرویی . بعد شناختی . امام علی (ع): از تنهایی و پراکندگی بپرهیزید زیرا انسان تنها، طعمه شیطان است همانطور که گوسفند تنها طعمه گرگ می باشد. . علل کمرویی . . علل روانی: استرس محیطی و عدم احساس امنیت، غم و اندوه شدید و مداوم، عقب ماندگی درسی، تحقیر شدن های متعدد در برابر جمع. . . درمان کمرویی . - تأکید بررفتارهای مثبت فرزند جهت تقویت احساس اعتماد به نفس . . بخش سوم – آموزش مهارت ها و مشاوره فردی .
کسی که در مقابل افراد دیگر دستپاچه شده و احساس ناراحتی کند، و به صورت افراطی سعی در جدا شدن از جمع داشته باشد فردی کمرو است. فرد خجالتی در فعالیت های گروهی مشارکت لازم را ندارد، در بازیهای دسته جمعی شرکت نمی کند و توانایی بیان خواسته ها و نظرات خود را در بین دیگران ندارد.
ناراحتی جسمی، تپش قلب، معده درد، تعریق، سرخ شدن، افکار خود تحقیر کننده، نگرانی درباره ی ارزیابی منفی دیگران، مهارت اجتماعی ضعیف، بازداری اجتماعی، دست و پاچلفتی بودن، بیزاری از نگاه دیگران، آهنگ ملایم صدا، گفتار مردد و یا همراه با ترس و لرز و …
.
ابعاد کمرویی
بعد عاطفی روانی: افراد کمرو غالبا دچار اضطرات، افسردگی و احساس تنهایی شده و در برقراری ارتباط و حفظ پیوندهای عاطفی با مشکل جدی مواجه هستند. کمرویی مانع اصلی رشد مطلوب فردی و روانی شخص است. در افراد کمرو ترس از موقعیت ها ممکن است به تدریج تعمیم یافته و باعث شود که آنان از هر چیز تازه و متفاوتی بترسند. این امر می تواند منجر به بازداری احساسات شود و زمینه ناهنجاری روانی، اجتماعی وی را فراهم کند.
در بسیاری از مواقع هوش و استعدادهای سرشار فرد به دلیل خجالتی بودن وی، پنهان می ماند. گاهی برخی کودکان و نوجوانان کمرو به رغم آنکه ممکن است فوق العاده تیزهوش و سرآمد باشند اما قدرت هوشمندی ایشان توسط دیگران به خصوص معلمان مورد ارزیابی واقع بینانه قرار نمی گیرد. کمرویی پایدار می تواند منجر به یک ترس و تنش عمومی شده، کودک و نوجوان کمرو اعتماد به نفس و جرأت تجربه ی انجام هیچ کاری را پیدا نکند و در نتیجه عملکرد او پائین تراز سطح واقعی توانایی اش بروز کند.
علل فیزیولوژیک: نقص عضو، عدم رضایت از ظاهر جسمانی خود، اختلال در عملکرد غدد فوق کلیوی، اختلال در تکلم.
علل تربیتی: مراقبت شدید والدین، عدم تفویض استقلال به نوجوان، توقع اطاعت و تسلیم دائمی از وی، خشونت و سختگیری والدین، محرومیت از محبت، ترس از تنبیه و سرزنش، تمایل خانواده به انزوا.
علل اجتماعی: فقدان مهارت های اجتماعی، مهاجرت، فقر، اعتیاد والدین، طلاق والدین.
بخش اول – روابط والدین با هم، روابط والدین با فرزندان:
زن و مرد باید در عین صمیمیت با یکدیگر حرمت انسانی نفر مقابل را حفظ کرده و شخصیت دیگران را مورد تکریم قرار دهند. صمیمیت دلیل بی ادبی و هتک حرمت از یکدیگر نیست!
درباره ی روابط والدین با فرزندان کمرو نیز می توان از روش های زیر استفاده کرد:
- داد مسئولیت های کوچک در حد توان فرزند با هدف کسب تجربه ی موفق برای وی
- هماهنگی با معلمین مدرسه برای تقویت احساس خود ارزشمندی و موفقیت در فرد
- حضور در مجامع عمومی مثل پارک، سالن ورزشی
- ارتباط بیشتر با اقوام و فرزندان هم سن
بخش دوم – مدرسه
- مسئولیت دادن به دانش آموز در کلاس درس مثلا نماینده کلاس بشود
- در مناسبت ها و جشن ها، مسئولیت به او سپرده شود تا با مدیر، معلم و دانش آموزان دیگر ارتباط بگیرد.
- خواستن کار ازوی در کلاس و در حضور جمع و تشویق او هنگامیکه کار را انجام داد
گاهی اوقات احساس کمرویی طبیعی است ولی ما می توانیم یادبگیریم علیرغم آن احساس، خود را اجتماعی تر کنیم. مثلا:
- در برخی موفقیت های اجتماعی که برایتان سخت است احساس کنید بازیگر هستید و ادای آن نقش را در آورید!
- از موقعیت های کوچک و راحت شروع کنید و کم کم سختش کنید
- آماده سازی: مطالبی که میخواهید بگویید یا کنفرانسی که میخواهید بدهید را روی یک کاغذ بنویسید و آن را جلوی آینه تمرین کنید.
- سلام کردن: به افرادی که می شناسید سلام کنید و صبح بخیر بگویید. به دیگران لبخند بزنید و واکنش آنها را ببینید.
- تلفن: به مکانی عمومی (مثلا کتابخانه) تلفن بزنید و مثلا درباره ی شرایط عضویت س?ال بپرسید
- رادیو: به یک برنامه رادیویی زنگ بزنید و نظر خود را بگویید
- به 118 زنگ بزنید و شماره ای را بگیرید
- ملاقات با افراد جدید: درباره ی مسائل مشترک بین خود و آنها و نیز درباره ی علائق افراد س?ال بپرسید س?ال پرسیدن در این مواقع روش م?ثری است.
- مطالعه و صحبت کردن: درباره ی مسائل سیاسی، اجتماعی، نقد فیلم، روزنامه، کتاب های جدید و …. اطلاعاتی کسب کنید هم بخوانید هم با دیگران درباره شان صحبت و تبادل نظر کنید.
نتیجه گیری:
وقتی که فرد نتواند به طور شایسته خود را در اجتماع مطرح کند دچار کمرویی شده است. همه ی ما گاهی این احساس را تجربه کرده ایم اما چنانچه کمرویی مانع شکوفایی قابلیت های و خلاقیت ها شده و فرد را به سمت افسردگی، عدم اعتماد به نفس و ناتوانی در بروز افکار و احساسات خود سوق دهد، مشکلی جدی قلمداد می گردد. در این مقاله پس از بیان علل و ابعاد کمرویی به راهکارهای درمان آن پرداخته ایم.